Dzisiaj przedstawię fazy rozwoju dzieci wyszczególnione przez jedną z największych autorytetów pedagogicznych naszych czasów – Marię Montessori. Dla przypomnienia, Maria była włoską lekarką, która na początku XX wieku zrewolucjonizowała sposób pracy z dziećmi tworząc szkołę dla najbiedniejszych i przede wszystkim dla dzieci z niepełnosprawnościami i trudnościami w uczeniu się.
Pierwsze dwa lata życia są najintensywniejszym przystosowywaniem się do otoczenia, a pomocą w tym procesie jest tzw. „wrażliwość na porządek”. Małe dziecko potrzebuje zorganizowanego trybu życia, regularnego rytmu dnia, zewnętrznego ładu w przestrzeni życiowej dziecka, stabilnych więzi rodzinnych. Dzięki temu ma poczucie bezpieczeństwa, a zatem może się rozwijać i budować wewnętrzny ład.
W trzecim roku życia dziecko posiada fundamenty osobowości ludzkiej i potrzebuje szczególnej pomocy w tzw. „wychowaniu szkolnym”, w związku z tym, że od trzeciego do szóstego roku życia wchodzi w świat i odkrywa go poprzez zmysły. Rozwija w sobie potencjał klasyfikowania i obserwowania, dzięki czemu tworzy uporządkowany obraz siebie i świata. W tym okresie u dziecka tworzy się umysł matematyczny. Sekretem doskonalenia się dziecka w tym wieku jest zdolność i chęć do nieustannego powtarzania. Jest to też wiek intensywnego rozwoju języka i relacji społecznych, dlatego czas wolny, spędzony na swobodnej zabawie z innymi jest w tym wieku tak ważny.
Według Montessori, jest to okres, w którym dziecko przechodzi na poziom myślenia pojęciowego, abstrakcyjnego czy inaczej mówiąc symbolicznego. Do tej pory dziecko poznawało świat poprzez konkretne doświadczenia, teraz zdobywa nowe umiejętności, dzięki którym potrafi zrozumieć takie pojęcia jak czas i przestrzeń. Jest to również okres tak zwanego „głodu moralnego” - dziecko chce wiedzieć i rozumieć, co jest dobre, a co złe. Ten nowy etap w życiu dziecka daje nowe możliwości w procesie wychowania i uczenia. Montessori mówi o zaciekawieniu dziecka wszechświatem w szerokim rozumieniu tego słowa. Zadaje sobie również pytanie, jakie zadanie ma do spełnienia człowiek, jakie miejsce zajmuje w tym wszechświecie, a więc zaczyna poszukiwać odpowiedzi o cel swojego istnienia.
Jest to okres rozwoju fizycznego i seksualnego, w którym następują radykalne zmiany fizyczne i psychiczne. Jest to czas poszukiwania odpowiedzi na pytanie „kim mam być”? To trudny okres, w którym młody człowiek uczy się podejmowania decyzji, wpływających na przyszłość w różnych dziedzinach jego życia. Jest to okres otwarty na godność osobistą, odpowiedzialność społeczną i wiarę we własne siły a także szukania własnych systemów wartości i norm.
Hanna Sławin - psycholog we wrocławskim przedszkolu Łobuziaki
