Dzieci to genialni obserwatorzy, tego nie da się kwestionować. Ostatnio jedna
z „moich” dziewczynek zauważyła, w jaki sposób trzymam długopis podczas podpisywania prac plastycznych. I wyszło szydło z worka – dorośli w znakomitej większości przypadków źle trzymają pisadło, w tym niestety ja. Oczywiście jestem świadoma faktu, iż jestem wzorcem dla dzieci, dlatego zmuszam swoją rękę do odpowiedniego chwytu pisarskiego, kiedy one patrzą. Jednakże ręka szybko się męczy i powracam do złego nawyku. Dlaczego?
W moim okresie przedszkolnym nikt nie zwracał mi uwagi, kiedy źle trzymałam kredkę. Nikogo nie dziwiło, że moja kolorowanka nigdy nie jest dokładna, szybko się demotywowałam, rezygnowałam z zabaw manipulacyjnych. Gdyby któryś nauczyciel lub moi rodzice wtedy to zauważyli, być może w dorosłości mogłabym pisać po kartce dłużej niż 5 minut bez bólu, cięłabym nożyczkami proste linie i w trzeciej klasie wygrałabym ten konkurs ortograficzny, z którego zostałam zdyskwalifikowana z powodu niemożności rozczytania tego, co napisałam.
Chwyt pisarski, czyli ułożenie dłoni, palców i całego ramienia podczas trzymania pisadła – kredki, ołówka czy długopisu różni się w kolejnych etapach rozwoju dziecka. Jeśli spełnimy odpowiednie warunki, dziecko osiągnie efektywny sposób trzymania długopisu.
Ciekawym jest fakt, iż pierwsze ćwiczenia grafomotoryczne odbywają się już w okresie niemowlęcym tj. manipulowanie zabawkami, poznawanie dotykiem nowych faktur, czy chwytanie maskotek i raczkowanie. Wszystkie te czynności mają związek z małą i dużą motoryką dziecka.
Mała motoryka i duża motoryka to niezwykle ważne umiejętności, które należy wspierać już u najmłodszych dzieci. Na prawidłowy uchwyt ołówka i umiejętności pisania ma wpływ duża ilość manualnych zabaw od najmłodszych lat. Nawlekanie, wyklejanie, rysowanie i lepienie we wczesnym dzieciństwie rozwija małą motorykę, która jest odpowiedzialna za precyzję ruchów oraz sprawność palców i dłoni. Wszelkie te czynności mają wpływ na jakość rysunku oraz czytelność pisma.
Dziecko, które nie ma wyrobionego odpowiedniego chwytu pisarskiego z niechęcią wykona pracę plastyczną, nie będzie chciało rysować, malować czy też uczyć się pisać – ręka szybciej się zmęczy, wystąpią dolegliwości bólowe oraz pojawi się największa zmora dzieci: frustracja z demotywacją.
Bardzo często w ostatnim czasie możemy się spotkać ze stwierdzeniem, że w dzisiejszych czasach pisanie już jest nikomu niepotrzebne, przecież są laptopy z klawiaturą, czasem wystarczy tylko przesuwać palcem po tablecie. Kaligrafia ma jednak inne pożyteczne zastosowanie. Rozwój małej motoryki i ogólnej sprawności dłoni na wpływ na całokształt rozwoju dziecka, które podczas pisania trenuje koncentrację, skupienie uwagi czy pamięć. Nauka pisania i wszelkie zabawy, zamiast wielogodzinnego patrzenia w ekran monitora czy komputera powoduje, że w dziecięcym mózgu tworzą się kolejne połączenia i jest stymulowany do pracy, nauki i rozwoju. Dlatego ten okres dziecięcy jest tak istotny.
Patrząc przez pryzmat mojego doświadczenia, można szybko stwierdzić, iż określanie poziomu umiejętności grafomotorycznych Waszego dziecka na podstawie swojego indywidualnego chwytu pisarskiego może być mylące. Warto zajrzeć do Internetu i przyjrzeć się, jaki obecnie chwyt pisarski powinien stosować syn czy córka. Nasza wyspecjalizowana kadra każdego dnia dba o rozwój motoryki małej i dużej, w razie pytań i wątpliwości, można zgłosić się do wychowawcy bądź któregoś z nauczycieli. Warto skonsultować swoje obserwacje z nauczycielami, gdyż przyczyna złego chwytu pisarskiego może leżeć głębiej np. w nieprawidłowej postawie ciała lub niepoprawnej regulacji napięcia mięśniowego. Nasi terapeuci z pewnością pomogą znaleźć przyczynę.
Znowu okazało się, że zabawa (tym razem manipulacyjna, sensoryczna, plastyczna) najlepiej rozwija dzieci – to klucz do osiągania największych efektów.
Agata Czyżyk, nauczyciel w Przedszkolu Łobuziaki
